Gələcək vəd edən ölkə: Qazaxstan...(1)

Bu ölkəyə ilk səyahətim 1998-ci ildə olmuşdur. Daha sonra da müxtəlif vaxtlarda yenidən bu və ona qonşu olan dövlətlərdə olmuşam. Və demək istərdim ki hər dəfəsində bu ölkədə müsbət istiqamətdə hansısa yeniliklərin şahidi olurdum. Təbii ki qonşu ölkələrdən fərqli olaraq real iqtisadi artım və inkişaf trendində olmuşdur. Digər qonşu ölkələrdən fərqli olaraq açıq iqtisadi siyasət yürütdüyünə görə  2008-ci ildə dünyada baş verən maliyyə böhranı bu ölkədən də kənar keçmədi. Ancaq çox qısa bir zamanda ölkə böhranla üzləşən digər dünya ölkələrindən fərqli olaraq yenidən iqtisadi artım tempinə keçməyi başarmışdır. Bəhs etdiyim ölkə Xəzərin şərq sahilindəki Qazaxstandır. Bu qısa girişdən sonra bu yazımın əsas məqsədinin bu ölkəyə olan son səyahətlərim zamanı eşitdiklərim, oxuduqlarım və əlbəttə ki gördüklərim haqqında düşüncələrimi paylaşmaqdır.



Bu ölkəyə səyahətlər zamanı elə aeroportdan başlayaraq hər yerdə özümün şahid olduğum və eləcə də başqalarından eşitdiyim  ilk növbədə qeyd etmək istədiyim bir xüsusiyyətləri var qazaxların... Nədir bu? Öz millətlərini digərlərindən hər bir yerdə üstün və tərəfini tutmaq... Bir neçə dəfə şahidi olmuşam ki pasport sırasında öz millətindən olanları önə çağırmışlar. Hətta bir dəfə belə bir olayda bir neçə avropalının etirazına belə məhəl qoymadılar... Eyni terefkeşlik hər sahədə vardır... Müqayisə etməmiz məqsədilə bunu qeyd etdim.

Ərazisinin ölçüsünə görə dünyanın ən böyük 9-cu ölkəsi Qazaxstanın əhalisi təqribən 18 milyondur. Ərazisinin böyüklüyünə görə bu ölkədə dəmir yolu və hava yolu nəqliyyatı əsas nəqliyyat növləridir. Ölkənin demək olar ki əksər şəhərlərində balaca da olsa aeroport vardır. Bildiyimiz kimi ölkənin paytaxtı Almatadan Akmola vilayətində yeni salınan Astana şəhərinə köçürülmüşdür. Və beləcə demək olar ki əslində iki paytaxtlı bir ölkə olmuşdur. Bu da senaye, elm, mədəniyyət, biznes və digər bütün sahələrin sadəcə paytaxtda cəmləşməməsi, ən azı iki bölgə və şəhərə yayılması deməkdir. Təbii ki Aktau, Atırau kimi bölgə və şəhərlər də neft sənayesinin hesabına inkişaf etmiş bölgələrdir. Bunu nəyə görə deyirəm bölgələrarası bərabərsizlik bizdə olduğu kimi çox hiss edilmir. Demək olar ki bu səbəblə də "iki paytaxt"ın olması müsbət təsir göstərmişdir. Hər hansı bir məsələ üçün Almatadakılar paytaxta üz tutmurlar. Almatada da asanca həll edə bilirlər. Asan dedim yadıma xatırlamışkən deyim ki Almatada oluğumuz vaxt qaldığımız oteldə gənc həmvətənlərimizi gördük və hal əhval tutduqda ASAN xidmətinin əməkdaşları olduğunu öyrəndik. Təcrübə mübadiləsi məqsədilə ezamiyyətdə idilər. Çox yaxşı haldır. Bu barədə bir nümunə deyim ki Qazaxstanda da bu işlər artıq çox sürətlə gedir. Eşitdiklərimdən biri-yaşayış yerindən arayış kimi arayışları vətəndaşlar  və yaşama izni olan xaricilər şəxsiyyəti təsdiq edən sənədi post terminala salaraq anında arayış kağızını ala bilirlər.

Almatadan başlamışkən Almata ilə davam etmək istəyirəm. Şəhərə ilk dəfə gedənlər (xüsusilə bizimkilərdən getsə) əslində bu fikrə gələ bilər ki o şəhərdə inkişaf yoxdur. Çünki şəhərin özündə hər hansı söküntü və inşaata rast gəlmək çətin idi. Ancaq bu o demək deyil ki şəhərdə yeni binalar yoxdur. Var təbii kii amma parklar, yaşıllıqlar, şəhər mərkəzi eynilə qalır, kənarlarda böyük ticarət mərkəzləri, yaşayış bimaları tikilir, qəsəbə salınır. Almata ilin bütün fəsillərində çox gözəl mənzərələrdə olur. Niyə? Şəhərdəki hündür ağacların sayəsində... Hər fəsil öz gözəlliyini bu ağaclar vasitəsilə biruzə verir... Almatada sürücülük mədəniyyəti haqqında çox bəhs etmişəm. Həqiqətən də yüksək səviyyədədir. Bir birinin yoluna girmə yox, piyadalara yol verilir və s. Şəhərin bir xüsusiyyəti də planlamasıdır. Belə ki bütün əsas prospekt və küçələr paralel ve perpendikulyardır. Yəni istənilən nöqtəyə çox asan getmək mümkündür. Qaldığım 4-5 gün içində bu şəhərin yollarında yol polisi gördüyümü desəm yalan söyləmiş olaram.

Yazı çox yorucu olmasın deyə burada saxlayıram. Növbəti yazıda Qazaxstanla əlaqədar müxtəlif inkişaf göstəriciləri haqqında və Astana şəhərindən bəhs edəcəyəm.

Görüşmək ümidiylə uğurlar...